Bazylika Narodzenia Najświętszej Marii Panny i Sanktuarium Pana Jezusa w Więzieniu Gorlice
Bazylika Narodzenia Najświętszej Marii Panny i Sanktuarium Pana Jezusa w Więzieniu Gorlice
Plac Kościelny 1, 38-300 Gorlice
Region turystyczny: Beskid Sądecki i Niski
tel. +48 722245447
Murowaną, gotycką świątynię wzniesiono przed 1399 rokiem. Pod koniec XVI wieku kalwini zamienili ją na zbór, a około 1626 roku budynek przejęli katolicy. W czasie potopu szwedzkiego kościół z miastem spaliły wojska księcia Jerzego II Rakoczego. Odbudowano go w 1675 roku. Po raz kolejny płonął w 1799 roku, w czasie odbudowy dodano mu nawy boczne. Kolejny pożar miasta w 1874 roku również nie oszczędził kościoła.
Neorenesansowym kościół wybudowano w latach 1885–1892 według projektu dominikanina z Włoch, Franciszka Pavoniego i Maksymiliana Nitscha. Po zniszczeniach w 1915 roku, w czasie I wojny światowej, odbudowano go w latach 1921–1932. Remontowano również po zniszczeniach z 1944 roku z czasów II wojny światowej i w latach 2000–2003.
To monumentalny ceglano-kamienny gmach z piaskowcową fasadą w stylu klasycznym, z niszami z posągami ewangelistów. Nad wejściem znajduje się relief z płaskorzeźbą, nad nim półokrągłe okno witrażowe. Kościół jest bazylikowy z wieżą od północy, trzynawowy z prezbiterium węższym od korpusu, kryty blachą. Wnętrze przykrywa sklepienie kolebkowe, nawy oddzielają filary.
Wewnątrz na uwagę zasługuje ołtarz główny, dzieło Leonarda Marconiego, z obrazem Wniebowzięcie Matki Boskiej pędzla Jana Styki. Cenne są obrazy: święty Józef z Dzieciątkiem namalowany przez Piotra Stachiewicza i święta Teresa pędzla Józefa Mehoffera. Cudowna, barokowa figura Pana Jezusa Ubiczowanego, wysokości 164 centymetrów, wyrzeźbiona w drewnie przez nieznanego twórcę w XVII wieku, pierwotnie stała w kaplicy Więzienie Chrystusa na przykościelnym cmentarzu.